“BUGÜN BİZE HOŞ GELDİNİZ ERENLER”

Erenlerin dünyasından bir ozan:

HÜSEYİN ÇIRAKMAN

(1930, Çorum Sungurlu Körkü Köyü – 28  Şubat 2013, Ankara)

Geçtiğimiz günlerde ölüm yıldönümünde yad ettiğimiz Hüseyin Çırakman’la ilgili uzun söyleşimi paylaşıyorum…

Ayhan Aydın

Hüseyin Çırakman’ı kaybettik.

Bugün bize hoş geldiniz erenler’in yazarını, halkın sevdalarını, davalarını ve dertlerini şiirlerinde ustaca dile getiren bir büyük ustayı kaybettik.

Hüseyin Çırakman Çorum’dan çıkıp ülkenin başkentinde bir gecekonduda sürdürdüğü ve nihayetlendirdiği yaşam serüveni boyunca her zaman doğrunun yanında yer almıştır.

Hayat boyu büyük ekonomik sıkıntılar çekse de sofrasını herkese açan Hüseyin Çırakman, zalimin karşısında bükülmeden dimdik ayakta durabilmeyi başarmış, Anadolu halkının, gecekondu çilesini çeken, bir kenara itilmiş Türk halkının, kavga ve sevgi destanlarını yazmıştır.

Türk Halk Edebiyatı içerisinde önemli bir yeri olan Halk Ozanlığı geleneğinin günümüzde yaşayan en önemli temsilcilerinden birisi olan Hüseyin Çırakman, yazdığı akıcı şiirlerle hayattayken belli bir üne kavuşan, özellikle Alevi Bektaşi inanç ve felsefesinin derinliklerinde olan değerleri, yaşam bütünlüğünü, şiirlerinde çok büyük ustalıkla işleyen, bu manada Kemal Özcan (Derviş Kemal) gibi belki de yaşayan son bir kaç temsilciden birisiydi.

Tanrı yaratan toprak Anadolu’dan, Çorum’dan, yani Hititlerin yurdundan gelen ozan Alevi inancını özüyle kavrayan ve yaşayan bir inanç önderiydi aynı zamanda.

Çok uzun yıllar bir geleneğin temsilcisi olarak sadece yazdığı şiirlerle değil, düşünceleriyle, eylemleriyle, halkın çekmiş olduğu derin ekonomik sorunları bizzat kendisi de yaşayan birisi olarak, bunları durmadan haykıran  ama Yunus’un dünyasında hak ve adalet arayan bir bilge kişi olan Çırakman; Anadolu Eren ve Evliyalarının içinde gezinirken Pir Sultan Abdal’ın kendisinin rehberi olduğunu söylemiştir.

Türk yurdundan, Anadolu toprağından, hele de ufukların ötesinde kimliğiyle her zaman yanındaki güven kaynağı olan Büyük önder Mustafa Kemal Atatük’ten sonra, bir canın partisinin başına gelmesine sevinmiş, onu tüm ömrünce ailesiyle mütevazi bir hayat sürdüğü gecekondu da ağırlarken Kılıçtaroğlu’na sevgisini ve umudunu dile getirmişti.

Uzun yıllardan beri yaşadığı Mamak’taki gecekonduda; 28 Şubat’ta Hakk’a yürüyen Hüseyin Çırakman’ın naşı, vasiyeti üzerine; Sungurlu yolu üzerindeki Akpınar Köyü’ndeki Arifağa Türbesi’nin yanına 1 Mart’ta dostlarınca defnedilmiştir.

Anadolu’da halkının içinden çıkıp, halkı için mücadele edip, sazını çalmış tüm ozanlar gibi Hüseyin ÇIRAKMAN’ın;

Halkı için düşünen, üreten, soran, sorgulayan beyninden çıkan ışıklar sonsuza kadar bizim önümüzü aydınlatacaktır.

O pirlerin, mürşitlerin, Anadolu eren ve evliyalarının yanındaki yerini alırken, bize bırakmış olduğu mirasa sahip çıkacak yeni ozanların arayışındaydı.

Halkın olduğu her yerde ozanlar her zaman var olacaktır.

Düşünceleri ülkemizde Atatürk’ün Devrimci mücadelesinde ve ülküsünde sonsuza kadar yaşayacaktır.

Yolu yolumuz,

Davası davamız,

Işığı her zaman meşalemiz olacaktır.

Ruhu Şad olsun.

ANJİYO OLDUM… İLGİLENEN, ARAYAN, YAZI YAZAN TÜM CAN DOSTLARI BİN SELAMLA SELAMLIYORUM…

Sevgili Dostlar, iyi ki varsınız...
Anjiyo ve sağlık problemlerim nedeniyle beni telefonla arayan, ziyaret eden, çok sıcak ve samimi bir şekilde "geçmiş olsun" diyen, yüzlerce mesaj yazarak acımı paylaşan, tüm canlarıma sonsuz şükranlarımı sunuyorum. 
Gerçekten iyi ki dostlar, arkadaşlar, hısım-akrabalar, sevenler var... Sağlık olmayınca hiçbir şeyin tadı olmuyor yada yaşamın tadı azalıyor. 
Sağlık, sağlık, sağlık... Her şeyin başı sağlık... 
Tekkikler ve tedavi sürüyor, normal yaşam devam ediyor... 
Gözlerimi son kez yumuncaya kadar; deli-dolu, sevgi dolu, bazen tepki dolu ama hep açık sözlü birisi olarak aranızda olacağım... 
Daha gidilecek çok yer var, daha söyleşilecek çok insan var... 
Planlar var, programlar var... 
Ama her şey nasipleymiş, bakalım acısıyla-tatlısıyla bu yaşam bizlere ne kapılar kapatacak, yeni ne kapılar açacak... 
Bu yorgun ama her şeye rağmen güzel hayat serüveni nereye kadar sürükleyecek beni... 
Nasip-kısmet, kader...
Bin muhabbetle...

ANJİYO OLDUM...

Sevgili dostlar; geçen hafta kalpten anjiyo oldum. Kalbimde sıkışmalar ve göğüs ağrısı şikâyetleri vardı. Zaten uykusuzluk kâbusumdur. Aşırı kiloları da ben isteniyorum, "nefse sahip olmak"la çok alakalı değildi; sürekli yemek yeme isteğinin elbette bazı nedenleri olmalıydı.

İşte "iyi ki iyi doktorlar var ülkemizde" dedirten bir şekilde, Rumeliharüstü'deki sağlık ocağında bulunan bir gerçek hekimin “aile hekimimin” tavsiyelerine uyarak, kendimle ilk kez ciddi bir şekilde ilgilendim.

Sırasıyla uzman bir kardiyoloğun yönlendirmesiyle anjiyo oldum. Bayağı canım yandı. Ama neler atlatmışız veya daha da beteri olurmuş da haberimiz olmamış/olmazmış.

Sonuçta çok da sıradan olmayan, ciddi sıkıntılara yol açan, İstemik Kalp Hastası (halk arasında kalp yetmezliği) olduğumu öğrendim. Uzman Doktor Sayın Kazım Korkmaz’ın ilgilenmesiyle ilaçlarımı almaya başladım. Kendisine çok teşekkür ediyorum. Beni arayan, soran, benimle ilgilenen başta Süleyman Zaman’a, Yahya Kemal Bayar’a, İsmail Aydoğmuş’a ve tüm can dostlara şükranlarım vardır…

HÜSEYİN DEDEKARGINOĞLU’YLA SÖYLEŞİ

Temsil ettiği ocakla ve Alevilik ile ilgili araştırmaları bulunan, bu konuda kitap yayınlayan, aynı zamanda cem yürüten, ulusal ölçekte televizyon programlarında Alevilik, Aleviliğin Güncel Sorunları, Dedelik vd. konularda söyleşi programlarına katılan ayrıca birçok panel, söyleşi, sempozyumda da konuşmacı olan Hüseyin Dedekargınoğlu günümüzün yaşayan önemli dedelerinden birisidir. Kendisine yazılı olarak hazırlayıp gönderdiğim soruları yanıtlayan dedemize çok teşekkür ediyorum.

AYHAN AYDIN

HÜSEYİN DEDEKARGINOĞLU’YLA SÖYLEŞİ

(Dede Kargın Ocağı Çorum İli, Alaca İlçesi, Büyükcamili Köyü, 24.09.1951)

DEDELİKLE İLGİLİ SORULAR: 

Sevgili dedemiz, siz Alevilik ve dedelerle ilgili bilgilerinizi kimden / kimlerden, nasıl öğrendiniz?

Alevilikle ilgili ilk bilgileri çocukluğumda evde öğrendim. Evdeki aile büyükleri tarafından verilen bilgiler ve cemlerde anlatılanlardan ilk bilgileri aldım. 

Çocukluğunuz nasıl bir ortamda geçti?

İlkokulu köyümde bitirdim. Daha sonra ortaokul ve lise öğrenimi şehirde (Çorum ve Ankara) devam etti. Evlendikten sonra da şehirde kendi evim oldu. Köy ve köylülerim ile irtibatım hiç kesilmedi, çünkü annem babam ölünceye kadar hep köyde kaldılar. Dolaysıyla bir ayağım hep köydeydi ve hâlâ köyde.

Sizce dede kime denir? Dede olabilmenin koşulları nelerdir?

1- Ocakzade olmak. 2- Dedeliğe aykırı bir konumu olmamak yani düşkünlük gerektiren bir fiille karşı karşıya gelmemek. Örn. Kendisinin yolca bir kusuru yoktur, ama musahibi düşkün konumuna düştüğü için dede de otomatikman düşkün olur.  3- Dedelik yapmak için istekli olmak (Siyaset veya ticarette basamak olarak kullanma niyetinde olmamak) 4- Dedelik makamına layık olacak kişiliğe sahip olmak (iyi ahlaklı, dürüst, namuslu, saygın, vs) 5- Posta oturup cem yürütmek için gereken asgari bilgilere sahip olmak. 6- Talipler tarafından dedeliğin kabul görmesi gerekir. 7- Musahipli olması gerekir.

Kendi ocağınıza ait ve / veya soyunuzu gösteren bir şecere (soy kütüğü) veya beratınız, yani yetki belgeniz var mı?

Soyumu ve ocağımı gösteren belge vardır. Dedelik yetki belgesi ile olmaz çünkü yetki belgesini verecek kimdir? Dedeyi dede yapan taliptir. 

Sizce her dedenin şeceresi olmalı mı? Şecerelerin dedeler için önemi nedir?

Şecereden kasıt “dedeyim“ diyen birisinin gerçekten ocakzade olup olmadığını anlamak içindir. Cumhuriyet öncesi dönemde ocakzade/seyyid olanlar için bazı muafiyetler de uygulandığı için bu tip belgelerin bulundurulmasında fayda var idi. Dedelik, talibe yapılan bir görev olduğu için eğer talibin yoksa ya da talip dediğin kimseler seni tanımıyorsa, şeceren olsa da bir şeye yaramaz. Günümüzde Hacı Bektaş Çelebilerine müracaat ederek bir yetki belgesi alıp bunu da sanki şecere gibi kullananlar da var ama bu belgeler o kimselerin ocakzade/dede olduğunu ispata yetmiyr.

SÜLEYMAN METİN DEDE ile Bir Söyleşi…

Geçen sene Süleyman Metin Dede’yle uzun bir söyleşiye başlamıştık. Bir bölümünü bitirsek de dedenin daha söyleyecekleri vardı. Sonrasında Divriği Gazetesi adına da Sayın Yahya Kemal Bayar’la dedeyi ziyaret ettiğimiz evinde de görüntülü bir söyleşimiz olmuştu…
Kalp rahatsızlığı geçiren ve Alevi Ocakları, Dedeler Birliğinin kurulmasını savunan, bu konuda yoğun gayret gösteren, bir dönem Cem Vakfı’nda da görev yürüten halen Baba Mansur Derneği Başkanlığına da yapan sevgili dedemizle daha önce, Baba Mansur Derneği’nde yaptığım söyleşiyi sizlerle paylaşıyorum…
Dedemize tekrar çok geçmiş olsun diyoruz...

AYHAN AYDIN

SÜLEYMAN METİN DEDE
BABA MANSUR OCAĞI
SİVAS KANGAL MESCİT KÖYÜ -1945

DEDELİKLE İLGİLİ SORULAR

Sevgili dedemiz, siz Alevilik ve dedelerle ilgili bilgilerinizi kimden / kimlerden, nasıl öğrendiniz?

Bizim köyümüz; Baba Mansur Ocağına bağlı olarak, Muhundu’da (Darıkent) 1800’lülerde Zara’ya oradan da Kangal’ın Mescit Köyüne gelip yerleşmişler. Mescit’te Veyis ve Süleyman kardeşler Alevilikte 4 Kapı 40 Makam olan hakikat seviyesinde yol erkân sürdürmüşler. Köyümüzün çoğu bu sülaleye mensup ve dede köyüdür. 27 köy civarında talipleri vardır. Kışın 3-4 ay sürekli inanç konumunda toplantılar oluyor, muhabbetler ediliyor. İnanç konumunda merkez köydür. 
Çocukluğumuz dedelerimizin söylemleri ile ve babamın öğretileri ile yol erkan öğrendim. Daha sonra köyümüze Eyüp Tekyurt Dede (Pir Sultan Ocağı’ndan) Halil Öztoprak, Âşık Daimi, Davut Sulari, Meluli Baba, Kayseri Sarız bölgesinde Söbe Çimen Köyü’nde Aziz Baba, Davut Ali, Maraş bölgesinde Ali Gemke (7 mahlası var) bu insanlar sürekli köyümüzü ziyaret ediyorlardı. İnanç konularında köyümüzde muhabbet meclisleri kurulurdu, biz bunların öğretileri ile büyüdük. Bunları dinleyerek Alevilik’le ilgili bilgileri öğrendik.

Siz soru sorabiliyor muydunuz onlara?

Kafamıza takılan soruları büyüklerimize sorabiliyorduk. Onlar da bizim seviyemize göre bilgi veriyorlardı. Seviyemiz derken mesela 4 Kapı 40 Makam konularında kişinin alacağı bilgi ve becerisine göre izah ediyorlardı. Çok ileri konuları daha sonra aktarmaya başladılar. Daha çok babamın ve Halil Öztoprak’ın el yazmaları halen dosya elimde bunları da okuyarak öğrendik.

AGOP USTA

-Sevgili Agop Yıldız’a Sevgiyle-

Türküler söyledin sazın çalarak

Umut eker misin sen Agop Usta

Bazen derin derin düşe dalarak

Hakk’tan seker misin sen Agop Usta

Sen “doktum” dedikçe sana çattılar

Ekmeğine zehir zıkkım kattılar

Seni öz yurdundan söküp attılar

Özlem çeker misin sen Agop Usta

İnsan mı insana yapınca zulüm

Hak etmedi Hay’lar böyle bir ölüm

Sevgi şelalesi olmuşsun gülüm

Coşkun akar mısın sen Agop Usta

Nefret denen illet derde dert katar

Yine de şu kalbin insanca atar

Neden mazlumlara gün erken batar

Yürek yakar mısın sen Agop Usta

Fazlı’m dert söyler dertle inlersin

Ne düşmanlık besler ne de kinlersin

Hep dostluk türküsü söyler dinlersin

Balla şeker misin sen Agop Usta

Ayhan Aydın (Fazlı)

16 Mayıs 2016, Duisburg

(Anadolu’lu bir Ermeni olan Agop Yıldız’ın yaşadıklarını Kemal Yalçın’ın “Hayatta Kalanlar” isimli kitabından okudum. O gece yatamadım. Sabah özü bana ait olan bu satırları evinde kaldığım dostum Ezeli Doğanay şiir haline getirdi… Acıyı, hüznü, başarıyı Agop Usta’dan bir kez daha öğrendim. O aşkla, birkaç gün sonra, Ezeli Doğanay, Zeynel Meşeli ve Hollanda’dan canlar canı Şair- Ressam Nuri Can ve birlikte Hollanda’daki evine gidip kendisiyle tanıştım… İçli türkülerini dinleyip, gözyaşı döktüm… Şiirlerini topladığı yeni çıkan Anadolu’nun Nar Taneleri kitabını okudum… Kendisini hep sevgiyle anıyorum… )