PROF. DR. İZZETTİN DOĞAN’la

Alevi İslam Din Hizmetleri Başkanlığı Üzerine

AYHAN AYDIN

Geçtiğimiz ay, 8/9 Kasım tarihleri arasında CEM Vakfı öncülüğünde ve sizlerin başkanlığında yapılan III. Anadolu İnanç Önderleri Toplantısının sonuçları merak ediliyor. 

Bu toplantı sonucunda Alevi İslam Din Hizmetleri Başkanlığı kurulmuştu.

Bu toplantının sonuçları nelerdir, bu kurum nasıl oluşmuştur, nasıl bir kurumdur?

 

Nasıl bir ihtiyaç vardı ki, nasıl bir ihtiyaç ortaya çıktı ki, bizler de sadece Türkiye’nin değil tüm dünyanın ilgiyle izlediği böylesine bir oluşumu gerçekleştirme zorunluluğunu hissettik?

 

Alevilik, Alevi İslam anlayışı dediğiniz zaman ki, bu anlayış hem Aleviliği, hem Bektaşilik hem Mevleviliği, hem de Nusayriliği önemli ölçüde barındıran ve Alevi kelimesinin altında bu 4 ayrı kavramın da aynı manaya geldiğini ve bunu uygulayan insanları da Alevi kimliği ile tanımladıkları için bu kelimeyi kullanıyorum genellikle. Yüzyıllarca devre dışı bırakılmaya çalışılan yada sanki devrede değilmiş muamelesine tabii tutulan bir olay, son 20 yılda Türkiye’nin önemli ölçüde gündemine oturur oldu.

Yani dendi ki birden bire; Türkiye’de Alevi yoğunluğu 25 milyonun üzerindedir.

Böyle bir nüfus yoğunluğu var ise, neden bu insanlar bilinmezdi, neden ortaya çıkmazlardı, bunların İslam anlayışları nedir, İslam’ı nasıl algılıyorlar?

Cemler yaptıkları söyleniyor...

Cemlerinde hangi usuller uygulanıyor, cemler ne şekilde icra ediliyor?

Saz çalınıyor,  kadın/erkek bir arada... Bu nasıl oluyor?

Bugüne kadar birçok iftiralara maruz bırakılan bir tablo idi bu.

Oysa büyük şehirlere göç ile birlikte, özellikle sosyal yaşamın, ekonomik yaşamın insanların köy hayatından yavaş yavaş kasabalara oralardan da büyük şehirlere doğru; bazen iş bulmak amacıyla, bazen güvenlik nedeniyle, bazen daha mutlu olabileceklerini zannettikleri bir ortamı buluruz diye, milyonlarca insanın yeni yerleşim bölgelerine doğru gelmesi ve cemlerini, inançlarını oralarda yürütmeye başlamaları; herkesin gözü önünde birdenbire yüzyıllardır yapılmış olan iftiraların da güneşteki kar gibi erimeye başlamasına neden oldu.

Hani bu mum söndüydü, hani kadın/erkek bir araya gelir mum söndürüp türlü ahlak dışı işler yaparlardı?

Akıl almaz iftiralarla koca bir kitle töhmet altında bırakılmıştı.

Oysa hep birlikte bakıyoruz ki; Sünni’si, Şafii’si, Hambeli’si başka İslam yorumlarını taşıyan yurttaşlarımızın, kardeşlerimizin kendilerinin de katıldıkları ve gördükleri manzara tamamen farklı idi.

Onlara söylenenin tam tersine, burada çok yüksek bir ahlaki düzenin kurulduğunu, çok yüksek bir ahlaki düzenin mevcut bulunduğunu, insanların kadın/erkek arasında ayrım yapmadan, ibadet için oralara geldiklerini görüldü. Tanrının huzuruna kadın ve erkek kimliklerinden, niteliklerinden arınmış olarak, ete kemiğe bürünmüş Adem olarak oraya geldiklerini ve müzik eşliğinde, saz eşliğinde, insanların Tanrıya Kuran’dan ayetleri müzik eşliğinde, saz eşliğinde okuyarak o Kuran’ın mecazi manadaki manasını kendi gönüllerine kazımış olarak oralarda huşu içerisinde dinlerken büyük bir cezbeye kapılarak, semahlarını döndüklerini ve Tanrı ile ilişkilerindeki pür, temiz, saf hali ile ibadetlerini herkesi imrendirecek şekilde yaptıklarına tanık oldular.

Bu tanıklıktan sonradır ki, Türkiye’de özellikle Sünni kardeşlerimiz de, aydın kesimin de Alevi yurttaşlara yapılmış olan iftiraların tamamen bir iftiradan ibaret olduğunu, hiçbir aslı astarı olmadığını ve asıl İslam’ın bu uygulamada, yani Kuran’ın getirmek istediği yüksek ahlak düzeninin bu uygulama ile çok daha sağlıklı bir biçimde elde edilebileceğinin farkına vardılar.

Farkına vardılar ama bu farkına varmak yetmiyordu.

Yani bunun bugünkü dünya koşulları  içerisinde ekonominin zor koşulları içerisinde yaşamaya devam etmesi için yapılanmaya devam etmesi gerekiyor, devletin himayesine kavuşması gerekiyordu.

 

Neden devletin himayesine kavuşması gerekiyordu?

Çünkü devlet, yurttaşların din hizmetlerinin görülmesini bir kamu hizmeti olarak kabul etmişti ve anayasasına koymuştu. Yani yurttaşlara dini hizmeti devlet götürüyordu.

Bunun için de bir teşkilat kurulmuştu, Diyanet İşleri Teşkilatı diye bir teşkilatı kurmuştu.

Ama gelin görün ki bu teşkilat yalnız Arap İslam anlayışını, yalnız Emeviler’in İslam diye başka insanlara takdim ettikleri bir anlayışla Türkiye’yi farklı yerlere sürüklemeye başladı.

Maalesef Türkiye’de de kabul etmek gerekir ki, özellikle 1965/70’den sonraki dünya konjönktörünün gelişmesine paralel olarak burada da farklı uygulamaların geliştirildiğine tanık olundu.

Ama Aleviliğe hiç dokunulmadan.

Aleviliğin İslam anlayışının da yurttaşlara demokratik bir toplumda olması gerektiği gibi takdim edilmeden, Aleviliğin kendi İslam anlayışını yurttaşların tümüne, Alevi, Sünni, Şafi, Hambeli, Hıristiyan, Musevi dünyanın tümüne, biz de İslam’ı böyle anlıyoruz, deme fırsatı, eşit şartlar içinde, hiçbir zaman verilmedi.

İşte bunların da ortadan kaldırılması ve anayasanın amir hükümleri yani buyruk kuralları, yurttaşlar yasalar önünde eşittir, farklı muamele yapılamaz, ilkesinden hareketle adımlar atıldı. Bu ilke aynı zamanda laik cumhuriyetin de üzerine oturtulduğu temel ilkedir.

Buna uygun bir biçimde Alevi yurttaşların da yasaların himayesine sığınmak ve yasal himayeye artık kavuşma haklarının olduğu, o bilince kavuşmaları gerektiği bir hukukçu olarak hem bizim tarafımızdan, hem Sünni kardeşlerimizin, herkesin saygı duyduğu, sevgi beslediği Sünni ulemanın da aynı istikametteki yaklaşımlarından sonra Aleviliğin üzerindeki kül üflenmeye başladı.

O külün altından taze bir kor çıktı ortaya; bütün güzellikleri içeren, bütün kötülüklere karşı, insan nefsinin hakimiyetine dayalı ve Kuran’ı Kerim’in vermek istediği o güzel ahlaklı insanın yetişebileceği mümbit bir ortamın Alevilikte bulunduğu kamuoyu tarafından görülmeye başlandı.

 

Dedeler/Babalar

 

Başlandı ama, bunu kim getirmişti buraya kadar?

 

Böylesine bir anlayış hem de bugünkü zor ekonomik koşullarda, herkesin ekmek peşinde olduğu, hatta ülkemizde maalesef zaman zaman devleti yönetenlerin yanlış politikaları sebebiyle paranın en büyük değer olarak topluma enjekte edilmeye çalışıldığı bir dönemde bu değerler hala nasıl yaşatılıyordu?

Parayı bul da nasıl bulursan bul, hangi pahaya olursa olsun, hangi bedeli öderseniz ödeyin ama yeter ki parayı bulun... gibi asıl gerçek değerleri, manevi değerleri insanı insan yapan, insanı güzelleştiren hem iç güzelliği, hem de dışa yansıyan güzellikleri yaratabilecek olan asli değerleri... iyiyi, doğruyu, güzeli sevmeyi, güzel davranmayı, kötülüklerden kaçınmayı, gönlünde kine ve nefrete yer vermemeyi, cebir ve şiddete hiçbir zaman müracaat ederek başkasını kırmamayı esas alan bir anlayış, bir değerler sisteminin yerine, parayı bul da nasıl bulursan bul... gibi bir mantığın ülkede siyasetçiler tarafından hakim kılındığı dönemler dahil...

Tüm bunlara rağmen böylesine yüce bir yaklaşımı yaşatabilenler kimlerdi?

Herhalde bazı insanlar vardı ki, bunu hala hayır,  direnin en büyük değer hala para değildir, hatta para hiçbir şeydir, asıl değer emektir, asıl değer dayanışmadır, asıl değer alın teridir, asıl değer kendi ürettiğini hiçbir karşılık beklemeden başkası ile paylaşmaktır, hatta mümkünse başkasını mutlu etmek için üretmektir...

Gibi bugünkü çağdaş toplumun çok önemli değerlerini savunan, getiren bazı insanlar vardı.

Bu insanların bulunup ortaya çıkartılması gerekiyordu.

İşte aslında bu İslami anlayışı, bu İslami algılanışı bin küsur yıldır Anadolu’da yaşatan, Balkanlar’da, Kafkaslar’da, Orta Asya’da yaşatan insanların dedeler, babalar olduğu görüldü.

Ve bütün zahmetlere katlanarak, bütün işkencelere katlanarak, bütün zulümlere katlanarak ve tüm kötülüklerin karşılığında bile bunlara mukabele olarak hiçbir şekilde zulüm, kin ve nefret telkin etmeyen; “Yaratılmışı hoş gördük, Yaratandan ötürü” diyen, bir yaklaşımla, barışı da bugüne kadar koruyarak getiren insanların; Alevi, Bektaşi, Nusayri, Mevlevi baba ve dedeleri olduğu ortaya çıktı.

 

Ama bu gerçeğin ortaya çıkması da yetmezdi.

Bunu halka anlatmak, eğer bilmiyorlarsa devleti yönetenlere anlatmak ve onunla da yetinmemek, onlara bir hukuki statü kazandırıp, artık çektikleri zahmetlerin yeter olduğunun, artık bu zahmetlerin sona ermesi gerektiğinin, artık bugüne kadar bu direnmelerinin karşılığında ödedikleri bedellerin sona ermesi gerektiğinin herkese artık anlatmak gerekiyordu.

 

CEM Vakfı Üçüncü Anadolu İnanç Önderleri Toplantısı

 

Bu açıdan da CEM Vakfı önderliğinde ve bütün diğer Alevi kuruluşlarında, gerçekten Alevilikle uğraşan, Alevilerin sırtından siyaset yapanlar değil de, Alevi İslam anlayışının o temiz yanı ile uğraşmak isteyen tüm kuruluşların da katkıları ve desteğiyle İstanbul’da, dünyanın her tarafından davet edilen 1750’ye yaklaşan baba ve dedelerle birlikte, Üçüncü Anadolu İnanç Önderleri Toplantısı, yapılmış oldu.

Bu toplantı çok başarılı bir toplantı oldu ve Türkiye’nin bir numaralı gündemi haline döndü. Senin yine diğerlerinde olduğu gibi bu toplantıda da çok büyük emeklerin oldu. Koordinatör olarak yüzlerce insanı bir araya getirdin.

Bütün televizyonlar, bütün gazetelerde, bütün radyolarda olay tartışılmaya başlandı.

Arkadan bombalama olayları, Musevi Sinagoglarının bombalanması, arkasından İngiliz Başkonsolosluğu’nun bombalanması olayları, birden  bire gündemi terör ve anarşiye doğru yönlendirdi.

İster istemez kamuoyu da oraya doğru yönlendi ve bu olay iki numaralı gündem haline dönüştü ama gündemde kalmakta devam ediyor.

Neden? Bu Türkiye’nin sorunu.

Türkiye’yi yönetenler çok basit, çözülebilecek olan soruya bir devlet adamı yaklaşımı ile yaklaştıkları şunu görürler, bu ülkenin 20/25 milyon mümtaz yurttaşı en masum haktan yararlanamıyorlar.

Bu devleti yönetenler için çok büyük bir ayıptır, büyük bir zaaftır.

O kadar büyük bir zaaftır ki, dünya bu sefer ne yapıyorsunuz, ayıptır bu yaptığınız, kendi yurttaşlarınız arasında nasıl böyle bir ayrım yaparsınız? deyip, Avrupa Birliği’nin İlerleme Raporu’na ki, bugün AB. üyesi olan 15 devlettir, yarın 24 devlete, 26 devlete, hatta 13 devleti de katarsanız, 28 devlete çıkan bir uluslararası toplum onun duygularını ifade eden bir İlerleme Raporunda Türk Hükümetine bu işi halledin, ayıptır, denmek isteniyor.

Aslında hükümetin yapmakta sürekli ayak sürttüğü bir olayda biz devleti yönetenlere yardımcı da olmuş oluyoruz.

Biz devleti yönetenlerin, yani bugünkü siyasi iktidarı icra eden hükümetin bu kadar insanın bir araya getirecek, bu kadar kişiyi bir araya getirecek kapasiteye sahip olup olmadığını bilmiyoruz.

Ama daha ilginci öyle bir merak içinde olmadıklarını görüyoruz.

Öyle mi? Öyle.

Diyanet İşleri Teşkilatı a’dan z’ye, yeniden yapılandırıldığı zaman tüm inanç gruplarını bünyesinde barındıracak demokratik yapıya sahip, kimsenin diğerinden üstünlük iddiasında bulunmadığı, eşit bir ilişkinin bulunduğu, gruplar arasında eşit ilişkinin sağlandığı bir yapıyı kavuşturulması için biz hükümete yardımcı olmuş oluyoruz.

Bu insanları biz bir araya getirip  Diyanet İşleri Başkanlığı içinde yer alması için çaba harcıyoruz.

Eğer bunu oluşturmaya gerçekten de hazırsanız, Alevi yurttaşların inanç düzeyindeki temsilcileri bugün hazırdır, biz size yardımcı oluyoruz, 1740 küsurunu burada topladık, bunlar 2000/3000’e kadar da çıkabilir ve bunları da takdime hazırız, diyoruz.

Bunları eğer siz kendi bünyenizde söylediğimiz şartlarla yeniden almaya hazırsanız, demokratik bir toplumda olduğu gibi, biz de bu konuda bir yardımcı rolünü başarıyla gerçekleştirmiş oluyoruz, diyoruz.

 

Hocam sizin şartlarınız nelerdir?

 

Bir devleti yönetmek kolay iş değil.

Bugün bir devleti tabi yönetirsiniz, şu yada bu şekilde yönetirsiniz.

Eğer siyasi iktidarı elde etmişseniz yönetirsiniz.

Neron gibi de yönetirsiniz, o da yönetiyordu ama Roma’yı yaktı.

Ya da Hitler gibi yönetirsiniz ama o 70 milyon insanın ölümüne neden oldu.

Mussolini gibi yönetirsiniz ama o da İtalya’nın uzun seneler karanlığa gömülmesine neden oldu.

Devleti yönetirsiniz ama asıl önemli olan devleti doğru yönetmek önemlidir.

Çağdaş değerlere uygun olarak kendi toplumunuzun enerjisini boşa sarf etmeden, lüzumsuz şeylerle uğraştırmadan ve o toplumu kavgaya sürüklemeden, barış içinde toplumu geliştirmek, refahını arttırmak önemlidir.

Önemli olan devleti doğru yönetmektir.

Devlet öyle bir mekanizma ki düğmeye bastınız mı; o düğme çarklarını çevirir, bütün mesele, çarkların doğru dönmesini sağlamaktır.

Bundan şunu kastediyorum; bugün 21. Asır, yani içinde olduğumuz asır, artık demokrasi ve İnsan Hakları çağıdır. Yani bu sadece Birleşmiş Milletlerin kuruluş felsefesinde hakim olan ilke değil, bu asırda çok önemli bir olay oldu, kimse onun dünya gelişmeler üzerinde ne tür etkiler olabileceğini doğru dürüst analiz etmiş değil.

En önemli olaylardan birisi 70 yıllık bir uygulama yani Sovyet modeli dediğimiz, Marksizm/Leninizm dediğimiz ve özellikle de Rusya’da, Çin ve çevresinde yani 2,5 milyar insanın yönetimini, 70 yıl deruhte eden, üstlenen bir siyasal sistem yorumu 1989’da iflas ettiği açıklandı.

Açıklayan kim? Gorbaçov isminde Sovyetler Birliği’nin o günkü devlet başkanı.

70 yıllık Sovyet uygulaması iflasla sonuçlanmıştır, diye tüm halkına ve dünyaya ilan etti.

Bu önemli olay, özgürlükler kavramının Batı dünyasında yorumlandığı gibi yorumlanmak zorunluluğunu ortaya çıkardı.

Çünkü iki nevi özgürlük kavramı vardı, bu özgürlük kavramının bir tanesini Amerika Birleşik Devleti liderinin üstlendiği Batı dünyası yürütüyordu ve buna klasik demokrasiler yada liberal demokrasiler deniyordu.

Bir diğeri de ise Sovyetler Birliği tarafından yürütülen ve ismine halk demokrasileri denen, sosyalist demokrasiler denen özgürlük ve uygulama akla geliyordu.

Ama bunların ikisinden bir tanesinin iflas ettiği söylenince, yanlış olduğu söylenince geriye diğeri kaldı.

Yani birinci yapılması gereken, bir devleti yönetmekle sorumlu olan yada devleti yönetmeye soyunanların ilk öğrenmeleri gereken konu bu.

Bugün yeryüzünde artık tek değerler sistemine dayalı bir yönetim modelinin ancak yaşama şansını bulabileceğidir.

Nedir o?

Bu da batılıların savunmuş olduğu demokrasi yani halkın kendi seçtiği yöneticiler tarafından kendisini yönetmesi, iki hukuk devleti yani son sözü bir siyasetçinin, iktidarın gücü ne olursa olsun söylemesi değil, tarafsız önceden kurulmuş, bağımsız bir yargı merciinin son sözü söylemesi bir toplumda, üçüncüsü; devletin modelinin temel haklara ve temel özgürlüklere dayandırılması ve onların korunmasına yönelik olmasıdır.

Bundan çıkardığım sonuç şu; Türkiye gibi dünyanın çok stratejik bir coğrafyasında bulunan bir devlet eğer çağdaş niteliğini Mustafa Kemal’in kurduğu istikamette götürmek istiyorsa bu gerçeği nazarı itibarı almak zorundadır. Göz önünde tutmak zorundadır.

Yani demokratik bir Türkiye olmalıdır, temel hak ve özgürlüklere dayanmalıdır, hukuk devletini mutlaka gerçekleştirmelidir ve etkin bir hukuk yönetim sistemini yürürlüğe koyabilmelidir.

Bunun manası nedir?

Alevi İslam inancını paylaşan insanların hakları açısından tartışma götürmeyecek şekilde ve en kısa sürede; Alevi yurttaşların da, kendi İslami inançlarının inandıkları, algıladıkları, uyguladıkları eşit şartlar içinde, eşit imkanlar içinde uygulanmasına olanak sağlamalıdır, Türkiye’yi yönetenler.

Yönetmezse ne olur?

Yani derse ki iktidar;  ben de istediğimi yaparım, istediğim gibi ülkeyi yönetirim.

Bunu derse ne olur?

Bunu söyletmezler. Evvela Türk halkının kendisi söyletmez, ama şunu bilmek lazım; Türk halkının kendisinin bu ekonomik zor koşullar altında fazla da bu işle ilgilenmeyebileceği varsayımına dayanarak bunun etkisiz bir girişim düzeyinde kalacağı düşünülmemelidir.

Çünkü temel haklar ve özgürlükler artık o ülkenin malı değildir sadece, tüm insanlığın malı olarak kabul ediliyor.

Paris Şartı ile kabul edilen yeni dünya düzeninde artık bu özgürlükler devletlerin tekelinde kalmaktan çıktı. Ve bütün uluslararası toplumun ilgilenebileceğinin kabul edildiği ve uluslar arası toplumun ilgisinin gayet doğal olduğu uluslararası toplumun müdahale hakkının bulunduğu bir noktaya doğru geldi.

Onun için bizim yaptığımız bu son  3. Anadolu İnanç Önderleri Toplantısı’nı yapıp Alevi İslam Din Hizmetleri Başkanlığı’nı kurmamız, iyi niyetli hükümetler için bir kurtuluş vesilesidir. Sarılabilecekleri bir dalı ifade ediyor.

Kime karşı? Başkalarının; “efendim Türkiye’de demokratik haklar yoktur, yurttaşlar arasında ayrımcı muameleler dahi yapılıyor” ki buna, diskimilasyon, deniyor. Diskimilasyon bugün uluslararası toplumda en çok hiddet ve şiddet uyandıran, devletler nezdinde reddedilen olaydır ve başka devletlerin karışmasına vesile olan olaydır.

Bunun önlenmesi için bizim yaptığımız, hükümete sunulan çok büyük bir imkandır aslında.

Bu toplantı bunun önlenmesi için CEM Vakfı’nın bu ülkeye yapmış olduğu büyük bir hizmettir.

Kimlerdir bu inancın temsilcileri, kimlerdir yurttaşlara, yasalara uygun bir biçimde mükellefiyetlerini yerine getirenler, getirecekler?

Biz bunları tanımıyoruz diyebilirsiniz, hükümetler bunu diyebilirler, bilemeyebilirler.

İşte biz öyle bir ihtimale karşı, 1000 küsur yıldır tarihi köklerinden kopmadan, ocaklar sistemi ile bugüne kadar gelen, bugüne kadar bu anlayışı yaşatan ve isimlerine Alevi, Bektaşi, Mevlevi, Nusayri dediğimiz insanların kendilerinin dini inanç önderlerini topluyoruz.

Biz bunu Alevi İslam Din Hizmetleri Başkanlığı adı altında bir kuruluş olarak tamamlıyoruz ve bu kuruluşun şimdi devletin bünyesine alınması ama eşit şartlarla ve İslam’ı nasıl algılıyorlarsa aynı şekilde kendi inançlarını icra edecekleri şekilde, eşit  bir hukuki statü içinde ve herhangi bir hiyerarşi alt/üst ilişki olmadan, Sünni kardeşlerimizle, diğer kardeşlerimizle birlikte aynı statülerde devlet bünyesinde yer almasının mücadelesine başladık.

Bunu yerine getirecek olan önemli bir kitleyi biz size takdim ediyoruz, diyoruz hükümete.

Alevi İslam Din Hizmetleri Başkanlığı’nın kurulması manası bu size analizini yaptığım uluslar arası gelişmelerin, gelişimi ile ilgili ve vardığı nokta ile ilgili ve Türkiye’deki yankıları ile ilgili bağlantı bu.

Hoca bunu nereden görüyoruz, sizin söylediğiniz neden haklı? diyebilirsiniz.

Bunun en açık delili 2000 tarihinden bu yana, yani 2000/2001/2002/2003 bu tarihlerin tümünde düzenlenmiş olan Avrupa Birliği İlerleme Raporu’nda, Türkiye’ye ilişkin raporlarında, Alevi yurttaşların ihtiyaçlarının giderilmesi konusu ve CEM Vakfı’nın söylediği istikamette yani.

Nedir onlar?

Alevi yurttaşların din hizmetlerine genel bütçeden ayrılan paydan paylarını almaları, kadrolarını almaları gerektiği konusu.

Devlete ait olan radyo ve televizyonlarda yani kitle iletişim araçlarında, Sünni kardeşlerimize yapılmakta olan dini telkinlere Alevi yurttaşların İslam’ı algılama biçiminin de kendi insanlarımıza telkini sağlayacak konuşma saatlerinin ayrılmasını sağlamak.

Böylece Alevi, Sünni, Şafii bu ülkede yaşayan herkesin birbirini çok açık bir şekilde herkesin huzurunda anlayacak biçimde konuşması, tartışması, benimsemesi varsa eleştirilecek yanı bir eleştiriye imkan verilmesi şekilde bir zamanın ayrılması isteği var.

Alevilik ile ilgili bilgilerin ders kitaplarına konması.

Alevi yurttaşlarının çocukları, varsa Sünni kardeşlerimizin ailelerinin eğer çocuklarının Mevlana’yı, Yunus’u, Hacı Bektaş’ın onların İslam anlayışını beğeniyorlarsa aileler onların çocuklarını okullarda, okul kitaplarında bunu öğrenmeleri ve yaşamlarına geçirmek istiyorlarsa, din özgürlüğünün doğal bir sonucu olarak olanağının sağlanması gibi masum istekler yer alıyor.

Güzel cemevlerinin yapılması ve arsa teminin sağlanması. Çünkü devletin elinde çok büyük gayri menkul stok var.

Biz Türkiye’de camilerin istismar edilmesine karşıyız. Cami yapımını konusunda yanlış şeyler yapılıyor. Yani adam tarlasının fiyatını değerlendirmek için tarlanın ortasına bir tane cami yapıyor, üstelik imar planlarına uygun olmayan, arkadan bakıyorsunuz bütün çevredeki gayri menkul fiyatları artmış, sırf fiyatını arttırmak için oraya cami yapıyor, biz bu tür şeylere karşıyız.

Devletin, belediyelerin özellikle imar planları içerisinde göstereceği doğru ve uygun yerlerde Alevi yurttaşların yoğun bulunduğu yerlerde ihtiyacı giderecek kadar ama güzel cemevleri yapılmasını istiyoruz.

Böylece o cemevlerine yalnız Alevi yurttaşlar değil, Sünni kardeşlerimiz, Şafii kardeşlerimiz, Hambeli kardeşlerimiz de gelebilmeli.

Ve bir cemevinde Aleviler İslam’ı nasıl müzik eşliğinde icra ediyorlarsa onu da görebilmeli, bu onların hem hakkı, hem de yöneticilerin görevidir. Yani beraber yaşadığı komşusunun veya arkadaşının, dostunun, acaba inanç bazında, ne yapıyor bunlar?,  diyebilebilme, sorabilme hakkı vardır  Sünni kardeşlerimizin. O hakkın da önünün açılması gerekiyor.

Bizim yaptığımız aslında sadece haklar mücadelesi değil, özgürlük olayıdır ve toplumun tümünü özgürlüğe ulaştırma projesidir bu proje.

Bu açıdan da bugüne kadar varılan noktanın çok önemli olduğunu düşünüyorum.

Bana bir soru sordunuz Ayhan Bey, dediniz ki; Hocam hükümet buna uygun bir cevap vermezse ne düşünüyorsunuz?, dediniz.

Onu biz zaten cevabını kamuoyu önünde vermiştik.

Yani bu bir hukuk mücadelesidir.

Bizim mücadele biçimimizde cebir ve şiddete yer yoktur, kin ve nefrete de yer yoktur.

Bizim İslam anlayışımız budur.

Mevlana’nın dediği gibi “nerede barış varsa biz oradayız, nerede savaş varsa biz orada yokuz”  ve bu doğru bir yaklaşımdır.

Bugünün dünyasında da fevkalade, çağdaş insana değer veren, insanı kavga ile değil de, insanı eğitimle terbiye eden, insanı bilgi ile aydınlatan, insanı eğitimle aydınlatan bir toplum modelinin ancak çağdaş bir model olabileceğine inanıyoruz.

 

Alevi İslam Din Hizmetleri Başkanlığı’nı devlet kendi bünyesine alsın, diyorsunuz; kendi özgün yapısı ile bıraksın diyorsunuz.

Ama diğer Alevi/Bektaşi kurumlarsa bunların olurluğunu çok tartışıyorlar.

Bu konuda neler söyleyeceksiniz?

 

Devlet yönetiminde çok ilerici kafalara ihtiyaç var.

Ne manada ilerici? İdeolojik manada değil.

Yani eğer devletin içindeki bir kurum devletin normal gelişme sürecini engelliyorsa, olumsuz manada etkiliyorsa ve bu kurum devletin içerisinde adeta bir ur gibi, beyindeki bir ur gibi büyüyorsa, yanlış büyümüşse, toplumun önünü, gelişmesini tıkayan bir hale gelmişse ki, Diyanet İşleri Teşkilatı’nın bugünkü hali budur, o zaman ilerici kafa dediğimiz buna çekinmeden neşteri atmalıdır, o reformu yapmalıdır.

Diyanet İşleri Teşkilatı’nı çağdaş yurttaşları birbirine düşürmeyen, yurttaşları birbirine sevdiren, yurttaşları aydınlatan bir yapıya bürünmeli ve tüm yurttaşlarını bağrına basabilecek bir yeniden yapılanmaya gidebilmelidir, ben buna ilerici kafa, derim.

Eğer bunu yerine getirmiyorsa, bundan kaçınıyorsa, aman efendim biz seçimlerde oy kaybederiz, 100 bine yakın cami var şimdi, bu 100 bin camide de birer tane de Diyanet İşleri mensubu var, birer taneden etti mi sana 100 bin kişi... burada günün 24 saati, haftanın 7 günü, ayın 30 günü, senenin 365 günü, bu insanlar burada oraya gelen cemaati  artık kaç kişi ise, onları sürekli yönlendirme, propaganda yapma şansı var mı?, var.

Demokrasilerde de siyasi iktidarı, devleti yönetecek olanları oylarla seçiyorlar mı, seçiyorlar.

Yüz bin Diyanet İşleri Teşkilatı personelinin yanında, 100 bin caminin yanında, sürekli açılmakta olanlarla sayılar artmakta olan, yeni yasal tedbirlerle mümkün olduğunca sayıları arttırılmaya çalışılan İmam Hatip Okulları binlerce, on binlerce Kuran kursuyla belli bir İslam görüşünün adeta propagandasını yapılmaktadır. Bir taraftan da ismine Alevi dediğiniz, Hıristiyan, Musevi dediğiniz, Şafii, Hambeli dediğiniz, Caferi dediğiniz yurttaşlarınızı da devre dışı bırakılmaktadır. İşte bu ülkeyi bölmek demektir, ülkeyi parçalamaya götürmek demektir.

Buna da müsaade etmez Türk halkı. Alevi’si ile Sünni’si ile etmez, bütün diğer güçlü kuruluşları ile müsaade etmezler.

İstenen nedir?

Bizim yapmaya çalıştığımız, doğru yönetmeyi hedef almış olan bir yöneticilere yol göstermektir.

Bugün devlet adamlığına soyunmuş insanlar için doğru şey, bütün yurttaşları kucaklayan bir politika gütmektir ve inandırıcı olmaktır.

İnandırıcı olmadığı takdirde yalancının mumu yatsıya kadar yanıyor daha sonra sönüyor. Bu kural burada da geçerli olur.

Hükümetin mukavemet ettiğini düşünün, ben hükümetin sağduyu ile olaya yaklaşacağına inanmak istiyorum.

Hocam bunlar yapmazlar, ne kadar iyi niyetli olursanız olun yapmazlar, diyorsanız onun da cevabı var: Türkiye bir hukuk devletidir.

O hukuk devletinin imkanlarından yararlanarak bu parti iktidara geldi.

Aynı devletin hukuk imkanları yarın eğer yerine getirilmezse bu masum ve Anayasal istekler, Anayasanın emirleri doğrultusunda yerine getirilmezse, biz nasıl olsa çoğunluğa sahibiz, mecliste istediğimiz kararı alırız, hükümet olarak istediğimiz gibi uygularız, istediğimiz gibi uygulamayız..., derlerse çok yanlış bir uygulamanın içine düşerseniz.

Bizim sade yurttaşlar olarak gücümüz neye yeter?

Bizim hukuk mahkemelerini harekete geçirmeye gücümüz yeter.

Hem de öyle bir yeter ki, binlerce dava ile yürürüz üstlerine... Bir dava, beş dava, elli dava, yüz dava ile değil.

Binlerce davayı yemiş bir hükümet ve özellikle de sonunda Anayasanın gereği olarak bu davaları kaybetmiş bir hükümetin, Türkiye’de hükümet olma şansı ortadan kalkar. Dünyada da onu ciddiye almazlar zaten, mesele oradadır.

Yani siz bana diyeceksiniz ki, hocam davalar kazanılmazsa ola ki bazıları kaybedildi; kaybedildiği zaman burada mesele bitmiyor.

O zaman kendi içine girmeye çalıştığımız Avrupa Birliği dediğimiz hukuk sistemi var. O hukuk sisteminin içinde nihai kararları milli mahkemeler vermiyor, nihai kararların süzgecine tabii olduğu bir başka kuruluş var: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, var.

Ama ben inanıyorum ki bir hukukçu olarak, bu işin içinde hakimler yetiştirmiş, avukatlar yetiştirmiş, savcılar yetiştirmiş, valiler yetiştirmiştir.

Bir hukuk adamı olarak ben size diyorum ki, bu davalar kaybedilecek davalar değildir.

Ve bu davaların hepsini Türk Mahkemeleri sonuçlandıracaktır.

Niye bu kadar açık ve net konuşuyorum, bu kadar iddialı gibi konuşuyorum?

Çünkü Anayasanın emreden hükümleri çok açık  olarak hukukçular yurttaşlar arasında ayrım yapamazlar, deniyor mu?

Peki Alevi yurttaşlara yapılan muamele ayrımcı bir muamele mi? Evet.

Yasalar önünde eşitsiz bir muamele mi yapılan? Evet.

Peki hangi yargıç bana hayır diyecektir, bu açılan dava hukuken yerinde değil diyecektir?  Diyemezler.

Yani mümkün değildir bunların reddedilmesi.

Bu davaların kayıp hanesi kapalıdır.

Onun için akıllı hükümetin yapması gereken daha önceki hükümetlerin yapmaktan kaçındıkları, siyasi nedenlerle kaçındıkları şeyleri yapmaktır.

Sünni oylarını kaybederiz kaygısı ile yapmadıkları reformları bu hükümetin yapma şansı vardır.

O açıdan da daha büyük vebal altındadırlar.

Çünkü diğer başbakanlar ne diyorlardı?

Hocam bu böyle ama biz Sünni oylarını kaybederiz, onun için biraz daha zamana ihtiyacımız var, halkın biraz daha alışması lazım, diyorlardı.

Ama bu hükümet açıkça Sünni bir hükümet durumundadır, görünümündedir.

Niye görünümündedir?

Henüz birinci gününde Sayın Başbakanımız talihsiz bir beyanla hem de yurtdışında uluslararası kamuoyu önünde, cemevini nitelendirmeye kalktı, Alevi yurttaşlarının isteklerini sorularını cemevi ile caminin mukayesesini yaparak vermeye kalktı, bence yanlış bir yaklaşımdı bu.

Çünkü laik bir cumhuriyetin başbakanı ibadethanelerle ilgili ibadethaneler mukayesesine giremez. Yani dini nitelikli, dini açıdan bir takım sonuçlar çıkarılacak olan bir konuda, bir din uzmanı gibi hüküm veremez. Ona dayanarak da tasarruflarını da icra etmeye kalkmamalıdır.

Ben ona rağmen Sayın Erdoğan’ın bu konuda kendisi ile yüz yüze görüşmeden, daha önce sadece bir vesile ile sadece görüştüm ama bunun dışında bir konuydu o, kesin bir şey söylemek istemiyorum.

Bana çok manasız bir sonuç doğuracak davranışlara girmeyecek kadar esnek bir yapıya sahip olmuş izlenimlerini vermiş idi.

Ama şimdi başbakan olunca tavırları tamamen değişti mi, yada kendi içinde bulunduğu çevre böylesine makul ve masum bir hukuku talebe ret cevabı vermeye elverişli mi?

Onu yakında göreceği. Yakında göreceğiz diyorum; çünkü Alevi İslam Din Hizmetleri Başkanlığı’nın kurulduğu kamuoyuna açıklandı. Ama işlemeye başlaması, burada seçilen insanın göreve başlaması tekrardan radyonun aracılığı ile ve tüm  medya aracılığı ile tüm hakla duyurulacaktır.

Bu da önümüzdeki 10 gün içerisinde en geç gerçekleşmiş olacaktır.

Bu kuruluş işlevine Yenibosna’da başlayacaktır.

Bu ayın sonuna kadar hükümetten bir randevu isteyeceğiz.

Çünkü kamuoyuna başka bir taahhüdümüz daha var.

Biz onurlu bir davranış içinde olmadığını görürsek hükümetin, ondan sonra devletin, diğer üçüncü yüze bakacağız.

Yani prizmanın üçüncü yüzü vardır.

Egemenlik, üç yüzlü bir prizma olarak tarif edilir hukukta.

Birinci yüzü parlamentodur, ikinci yüzü icra organıdır, üçüncü yüzü yargı organıdır.

Üçü de devlettir.

Eğer parlamento ile icra organı ki, her ikisi de bugün iktidardaki siyasi partinin egemenliğindedir, büyük çoğunluğu vardır partinin, meclise hakim olmak hükümete de aynı şekilde hakimiyeti altına alma manasını taşıyor.

İkisinden de olumlu cevap gelmezse bu sefer prizmanın diğer yüzüne yani yargı organına müracaat edeceğiz. Ve o davaların sonucunda bekleyeceğiz.

 

Sayın hocam, prizmadan bahsettiniz.

Prizmanın üç yüzü var, dediniz. Yargı yolu da görünürse biz bunu da kullanmaktan çekinmeyeceğiz, dediniz.

Farklı kişilerden, gazetecilerden, kamuoyundan, Sünni kesimden, Alevi kurumlarından en azından, ben kısa süre önce Avrupa’daydım, derneklerden, çeşitli gruplardan bazı eleştirile geliyor sizlere.

Bizim radyomuz gerçeklerin konuşulduğu bir radyo.

Siz de bir önder, lider konumundasınız. Bunları da canlı yayında da olsa dile getirmek istiyorum.

Deniliyor ki; CEM Vakfı ve İzzettin Doğan Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ulusal birliğinin zedelendiği bir yerde olmaz ki. Türkiye hükümetini mahkemeye vermez, deniyor. Onun yorumunu sizden alacağız.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne şikayetten bahsediliyor ama CEM Vakfı, İzzettin Doğan ulusal birliğin zayıflayabileceği nedeniyle  Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nden söz etse de buraya başvurmaz, deniyor.

 

Biraz da şeytanın avukatlığını yapıp gazeteci olarak ben de size bunları yöneltmek istiyorum.

Gerçekten de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurabilir misiniz?

Bu ulusal birliğe bir gölge düşürür mü?

 

Hiç endişeleri olmasın, hak ve hukuk hiçbir sınır tanımaz. Adalet evrensel bir kavramdır.

Afrika’nın güneyinde de olsa, Latin Amerika’nın kuzeyinde de olsanız, eğer bir hakkın verilmesi söz konusu ise ve dünyanın neresinde olursanız olun, kişinin kendisine tanınmış olan bir hak ise, bu hiçbir siyasal sistem söz konusu olmaksızın o hakkın verilmesini isteyebilmek gerekir.

Bunu isteyebilmek insan olmanın ilk şartıdır.

Bugünkü çağdaş dünyanın anlayışı budur.

Onun için Filistin’deki kişi işgal edilen toprakları için canını ortaya koyabiliyor ve hiç kimse de bunları kınamıyor.

Dikkat edin en çok bugün kan dökülen, aşağı yukarı her gün bir kişinin öldüğü ülkede yoksulluk içinde savaşan bir ülkede bütün bu terör hareketine rağmen, Filistin de yapılan terör hareketine rağmen, Filistin terörünü uluslararası kamu vicdanı mahkum etmiş değildir. Tam tersine neyi mahkum ediyor, orada petrol için, bir takım çıkarlar için oradaki insanların bu ızdırabı çekmesine göz yumanlar eleştiriliyor, gücü ne olursa olsun.

İsrail Başbakanı Sharon’un özellikle yürütmekte olduğu bu sertlik politikası dünyanın hiçbir yerinde destek gören bir hareket değildir.

İsrail Genel Kurmay Başkanı geçen gün bir açıklama yaptı ve Sharon’un politikalarına karşı olduğunu söyledi.

Bu neyi ifade ediyor?

Eğer siz bir hakkınızı insan olarak, kimseye zararı olmayan ama sizin kendi kimliğini, kendi iç dünyanızı geliştirecek, zenginleştirecek olan ve insanoğluna tanındığı kabul edilen evrensel nitelikteki bir hakkınızı savunuyorsanız onu nerede olursanız olun savunmanız ulusal birlik, bilmem filan birlik... gibi kavramların arkasına sığınarak reddedilmiyor, reddedilemiyor.

Bizim yaptığımız ulusal birliğin pekiştirilmesi olayıdır.

Ancak maksatlı, taraflı olanlar, ancak Türkiye’nin önündeki demokratikleşme ve gelişme, çağdaş bir devlet, müreffeh bir devlet olma ülküsünü içine sindiremeyenler böyle bir iddiada bulunabilirler.

Neden?

Çünkü siz eşit haklarla yaşanan bir ülke olmadığınız kanısını verdiğiniz sürece bir kere girmeye çalıştığımız güvenliğimizi ancak orada sağlayabileceğimizi düşündüğümüz bir sistemin içine sizi almıyorlar.

 

Avrupa Birliği, ABD, Türkiye

 

Avrupa Birliği’nden söz ediyorum.

28 devlet bir araya geliyor belki de Ukrayna ve Rusya’yı da ileride alacak olurlarsa, eski Yugoslavya’yı da kattığımız zaman 30, 31, 32 ülkeye kadar varacak bir Avrupa düşünülüyor.

Neden böyle bir Avrupa düşünülüyor?

Çünkü Amerika’nın müthiş gücü karşısında dengeyi oluşturacak şu anda yeryüzünde ikinci bir devlet yok.

Amerika dediğiniz zaman akla gelen nedir?

Bizde çok yanlış düşünülüyor, Amerika denilince tek devlet görülüyor. Neden? Çünkü federatif yapısı var.

Oysa Amerika Birleşik Devletleri denildiği zaman 53 devletten oluşan bir  dev devlet var karşımızda.

Onun için Avrupa’da Almanlar ve Fransızlar birbirinin boğazına, gırtlağına yapışmışken, 2. Dünya Savaşında milyonlarca insanı birbirlerini öldürmüş olanlar dediler ki, bırakalım bu aramızda kavgaları, Avrupa kıtasını eğer bu savaşlardan kurtaramazsak kendi güçlerimizi bir araya getirip birleştiremezsek, Doğuda Sovyetler Birliği, Batıda Amerika bizi sandviç yapacaktır, ezecektir.

Ne yapalım öyle ise?

Güçlerimizi birleştirelim ve yeni bir Federal Avrupa Devleti kuralım, hem Amerika hem de Sovyetler Birliği’nin karşısında büyük bir gücü oluşturarak dünya politikasındaki ağırlığımızı yeniden tesis edelim, dediler.

Bugün o proje gerçekleştirildi önemli ölçüde.

Hala siyasal boyutu eksik bir ölçüdedir AB.’nin. Ama ekonomik boyutta dünyanın bir numaralı gücü halindedir ve Amerika’yı da geçti Avrupa Birliği.

Biliyorsunuz bugün EURO bölgenin parasını ifade ediyor. Dolara karşı paritesi 1.22’ye doğru gitmeye başladı. Yani 1.22 dolar, ancak şimdi 1 EURO ediyor, bir Avrupa parası birimi, ediyor.

Türkiye bu olayı 1963’ten beri gördü ve görenlerden bir tanesi de bu devletin kurucularından İsmet Paşa’dır, yani İsmet İnönü. Neden? Çünkü işte ben devlet adamı bunlara diyorum.

Yani 20 yıl, 30 yıl, 40 yıl sonrasını; dünyanın nereye gideceğini göremeyenler bir devleti doğru yönetemezler, eğer tesadüfen doğru yönlendirmişlerse o halk için büyük bir sevinç kaynağıdır.

Ama bugün Türkiye yalnız başına kendi güvenliğini koruyamaz. Koruyacak durumda da olamaz.

Yani artık hamasi nutuklardan arınmak zorundasınız. Siz İngiltere’den, Fransa’dan, Almanya’dan daha güçlü değilsiniz.

Zaten güçlü olsak milyonlarca insanımız gidip orada ekmek aramaz. Bu konularda çok realist olmak lazım.

Onlar bile Amerika Birleşik Devletleri’nin ve o günkü Sovyetler Birliği’nin karşısında minik bir devletti.

Biz yalnız başımıza güvenliğimizi sağlayamayız, dediler. NATO’yu bunun için kurdular.

Ama bugün NATO Amerikalıların liderliğindeki bir kuruluş, Avrupa Birliği çıkarlarına ters düşüyor.

Ters düştüğü için de Fransa ile Almanya nitekim Irak’a müdahalesini Amerika’nın doğru bulmadı ve Saddam’ın biz nasıl olsa götürürüz, biraz daha baskı yaparsak, bunun için Irak’ın işgaline gerek yok, dediler.

Ve şu anda hala Amerika’nın oradaki faaliyetlerine destek vermiyor.

Neden? Çünkü Avrupa’nın çıkarları ile Amerika Birleşik Devletleri’nin çıkarları çatışmaya başladı

Peki Türkiye nerede yer alacak? AB.’nin dışında yer alabilir mi? Kendi çıkarlarını uzun vadede gözetmeden, sıradan politikalar yürütebilir mi?

 

Türkiye’nin Avrupa Birliği’ni dolaylı olarak destekleyen Amerika, Türkiye’den çeşitli taleplerde bulunuyor.

Irak ve diğer konularda kendisine yardımcı olsun diye Türkiye’nin Avrupa Birliği destekleniyor, deniyor.

Halbuki Amerika’nın Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne girmesini çok da istemediği de söylenenler arasında.

 

Türkiye diyemez ki; ne olursa olsun Avrupa Birliği!

Ama yine de ben yine de ulusal birliğimi korurum ve kendim Türkiye olarak bağımsız yaşarım diyebilir. Ama yaşatmazlar.

Yaşatmazlar, derken kimse gelip ülkenizi istila etmez. Artık öyle bir şey yok.

Bugün Amerika niye artık bu kadar reaksiyon görüyor?

Çünkü yanlış bir politika izledi onun için.

Bugün artık yeryüzünde işgal ederekten bir ülkeyi fethetme olayı bitmiştir, tarihe gömülmüştür.

Artık ekonomik olarak işgal ediyor, ekonomik olarak seni bağlıyor kendisine, seni mecbur ediyor bağlanmaya.

Peki ne yapıyorlar?

Bu tür dev güçler karşısında diğer devletler güçlerini bir araya getiriyorlar birleştiriyorlar: Avrupa Birliği bu düşüncenin neticesidir.

Biz Amerikalılarla, Sovyetlere karşı bir varlık gösteremeyiz.

Öyle ise ne yapalım?

Varlık olmak için güçlerimizi birleştirelim, eşit şartlarla, Türkiye’nin de yapmaya çalıştığı budur.

Eşit şartlarla bir Avrupa Birliği üyesi olmak demek; yarın 28 devlete, 30 devlete yapılacak olan ve yapılacak bir tecavüzün tümüne birden yapılmış sayılacağı bir sistem kuruluyor.

Yani birden bire yanında 28 devletin gücünü görüyorsun, o zaman sana kolay kolay dokunamazlar.

Sana o devletler diyorlar ki; biz eşit şartlar içinde egemenliklerimizin bir kısmı ortak kurumlara devretmek suretiyle, böyle bir şey kuruyoruz.

Ama asıl önemli olan ortak bir takım değerlerin üzerine kuruyoruz, hepimiz kendi yasalarımızdaki ortak değerlerle çatışan unsurları temizliyoruz, diyorlar.

Siz de temizleyin.

Nedir o temizlenecekler?

Temel haklara ve temel özgürlüklere kısıtlama getiren, demokratik sınırları ortadan kaldırın, yasalarınızdan çıkartın.

Siz devletin demokratik bir biçimde mekanizmalarının etkin olacak şekilde, hukuk devletinin üstünlüğünü sağlayacak şekildeki engellemelerini ortadan kaldırın, diyor. Türkiye de kaldıracağız diyor.

AB. ama onunla da  yetinmiyor. Bir de izleme komitesi kuruyor. Seninle de mutabık kalıyor, izleme komitesi de rapor verecek.

Bunların içinde Alevi yurttaşların hakları da var.

İzzettin Doğan yada CEM Vakfı bu işten çekilsin, diyelim ki biz çekildik, Avrupa Birliği diyor ki; İzzettin Doğan, Aleviler demek değil ki!

İzzettin Doğan, CEM Vakfı’nı temsil ediyor, bir de kendisini temsil ediyor, milyonlarca insan arkasında, milyonlarca insan da İzzettin Doğan gibi düşünüyor.

Eğer Sünni kardeşlerimiz, onlar da İzzettin Doğan gibi düşünüyorlarsa, aydın kesim de destek veriyorsa, demek ki onlar da aynı şekilde düşünüyor.

İzzettin Doğan burada sembolik yapı.

Onun çekilmesi meseleyi ortadan kaldırmıyor.

Hükümetler kurnazlık için çaba sarf etmemelidirler.

Ve o beyinsel güçleri boşuna harcamamalıdır. Yazıktır o beyin güçlerine.

Biz bunların isteklerin, haklarını  nasıl önleriz, nasıl böyle bırakırız Alevileri ortada?

Denmemelidir.

Tam tersine devletin tüm yasalarını bu ülkede yaşayan herkese; Alevi, Sünni, Şafii, Hıristiyan... eşit uygulaması gerekmektedir.

Yurttaşlardan birisi yasaya aykırı davranış içinde mi?

Devletin bu yasanın onun boynuna binmesi için yurttaşlarının tümünü eşit muameleye tabii tutması gerekir.

Gerekir ki, tüm yurttaşlar, inançları ne olursa, farklılıkları ne olursa olsun, devletin yasaları önünde saygı ile eğilsinler ve onun önünde gereği gibi önlerini ilikleyip huzur içinde, barış içinde yaşasınlar.

Onun için ben o yapılmış olan eleştirileri ciddi bulmuyorum, samimi de bulmuyorum zaten.

Bizim yapmış olduğumuz olay; Türkiye’nin ulusal birliğinin bütünleşmesine büyük katkı sağlayan barış projesidir.

Cebir ve şiddeti reddeden onun tamamen dışında hukuki yollardan demokratik hakları kullanarak da yapılan en uygar mücadelelerden biridir.

Bu mücadelenin sonunda Alevi, Sünni ayrımı önemli ölçüde ortadan kalkacaktır.

Bunu nereden görüyorsunuz hocam?

Diye sorduğunuz da bana, bunu birçok şeyde görüyorum; Alevi/Sünni evliliklerinin artmasında görüyorum.

İnsanlar birbirini tanıdıkça, birbirini seven iki kişinin bir araya gelmesini önleyen bir faktör olmaktan kalkıyor inançsal farklılıklar.

Tam tersine birbirine daha müsamaha ile, barış içinde yeni yuvaların kurulmasına vesile oluyor. Yaşadığımız dünya öyle bir dünya.

Ayhan Aydın Avrupa’ya gider de, o toplumda ben yaşayacağım der, ama bu topluma sırt çevireceğim derse, siz o toplumda sırıtırsınız ve gelişemezsiniz.

Ne ekonomik olarak, ne de kültürel olarak gelişemezsiniz.

Önce toplumu anlayacaksınız. Sonra da kendinizi o topluma tanıtacaksınız ki, toplum sizi kabullensin.

Bana bir gün Alman Büyükelçisi dedi ki; Prof. Doğan, Alevilerin Almanlarla evlenenleri daha çok dedi.

Bu gayet doğal, dedim.

Dedi ki, ama Müslümanlarda bu fazla yok.

Siz Müslümanlığı ne sanıyorsunuz ki, Alevilerin İslam anlayışında insanlar arasında ayrım yapılmasını reddeden bir kavram vardır, dedim.

Kuran’ı Kerim’de böyle ayetler mi var dedi, tabii var ama o yorum meselesidir, dedim.

Tanrı diyor ki, sana; seni kendi özümden yarattım.

Burada ey insanoğlu diyorsa, insanoğlu dediği zaman kadın yada erkek demiyor ki.

Ete kemiğe bürünen herkese insandır.

Ne zenci, ne beyaz ayrımı yapmıyor ki Kuran’ı Kerim.

Sen Kur’an’a uyacaksan insanlar arasındaki o ayrımı da reddetmek zorundasın.

Hepsi Tanrının özünden üretilmiş demektir.

Eğer o özden yaratıldığına inanıyorsan, Kuran’a inanıyorsan o ayetin de gereğine inanacaksın ve davranışlarını da o ayetin gereği hakim olmak zorundasın.

Ben tüm bunları büyükelçiye anlattım.

Dedi ki; biz bunu hiçbir yerde duymadık.

Duymazsınız,  çünkü Aleviliğin İslam anlayışını bilmiyorsunuz da ondan, dedim.

Yunus’u okudunuz mu?

Hayır ama duydum, dedi.

Mevlana’yı okudunuz mu?

Hayır ama duydum, dedi.

Dünyada hakkında en çok kitap yazılan kişi.

Bir Türk aydınına sorun, size batının büyük ustalarından şiirler okuyabilirler, beyitler okurlar... Göte, Emmanuel Kant, Victor Hugo, Mallerme’den, Rembaud’dan anlatırlar. Siz de hayran hayran bakarsınız...

Ama bir de sorun bakalım Mevlana’nın Mesnevisi’nden birkaç tane beyit söyler mi, Aşık Veysel’in kaç tane beytini sana söyleyebilir?

Bizim aydın geçinen insanlarımız maalesef kendi evrensel değerlerini tanımıyor.

Okumamışlar.

Niye?

Sen eğitim sistemine koymamışsın ki okusunlar.

Eğitim sisteminde halen Arap geleneklerini anlatırsan, kendi evrensel değerlerimizi, kendi halkımıza değil sadece, tüm dünyaya tanıtıcı bir faaliyetin başlangıcıdır bu.

Başka ulusların da Türk halkına aynı saygıyı duyması için izlenecek olan yol, CEM Vakfı olarak açtığımız bu yoldur.

Yani Türklerin İslamiyet’i algılayışları sonucunda yaratmış oldukları muazzam felsefe ve o felsefeyi yaratan ve yaşatanların eserlerinin öğretilmesi olayıdır.

 

Hocam önümüzde Kıbrıs meselesi var, o da gündemimiz içinde.

Avrupa Birliği dedik ama Annan Planı ve Kıbrıs’tan da biraz bahsedelim isterim ama başka birçok soru da var sırada.

Batı’da Alevilik çok tartışılıyor. Ayrıca oradaki vatandaşlarımızın da birçok talebi var.

Avrupa’ya özel çalışmalar olacak mı?

 

Bizim açımızdan Avrupa en az Türkiye kadar önemli.

Hangi açıdan önemli?

Orada Avrupalıların yaptığı bir teşhis var, Türklerin bir bölümü var ki fevkalade açık bir insan kesimini oluşturuyor, kadını ile erkeği ile bunları Avrupalılardan ayırt etmek zor diyorlar.

Acaba bu nereden kaynaklanıyor?

Bunun cevabı burada.

Alevi İslam inancını taşıyan, Sünni kardeşlerimizin de bence yeni genç nesli önemli ölçüde aynı değerleri paylaşıyor.

Avrupa’da görüyorum bunu. O açıdan aramızda fark yok, sözlerim onları da kapsıyor.

Alevilerle ilgili kısımda oradaki dedelerin artık bu konularda görev üstlenmeleri gerekiyor.

Bugüne kadar çok zahmetler çektiler, Köln’de Niyazi  Bozdoğan Dede, Celal Bektaş Dede, Hıdır Dede, Garip Yusuf Dede; Hamburg’da, İsmail Aslandoğan Dede, Münih taraflarında Ali Dede, Ahmet Kömürcü Dede, Derviş Tur Dede, Avusturya’da Hasan Sarıkaya Dede, İsviçre’de Ali Dedeoğlu, Hüseyin Enhas Dede, Mehmet Dede, Hüseyin Dede... bunların hepsi, daha isimlerini sayamadığım dedeler çok zahmetler çektiler, direndiler.

Yabancı bir ülkede, hem de çok zor şartlar altında, Aleviliği kendi buldukları çevrede yine cemleri ile, yine sazları ile sözleri ile yaşatmaya çaba gösterdiler...

Ama bu çabalarda destek gelmedi, hiçbir zaman.

Biz gittik zaman zaman, orada bu desteği elimizden geldiği kadar verdik.

Ama şimdi Türk Hükümetinden bu söylediğimiz istekleri alabilirsek, alabileceğimizden eminim, aldıktan sonra da önceliklere sahip bu projenin uygulama alanı içinde olacaktır Avrupa.

Avrupa’da Alevilerin yoğun olarak yaşadığı büyük kentlerde, önemli kentlerde güzel cemevlerinin yapılması gerekmektedir.

Böylece hem oradaki Alevi, Sünni kardeşlerimize o olanağın tanınması sağlanacak; hem de Hıristiyanların yani yaşadığınız yabancı toplumun gelip görmelerini sağlayarak, onların İslam ile ilgili peşin yargılarını ortadan kaldırmak için büyük adım atılmış olacaktır. Ama bu konuda devletin önemli ölçüde desteğine ihtiyaç var.

Bunu daha önceki hükümetler dönemlerinde de konuşmuştuk.

Sayın Mesut Yılmaz’la, hükümeti döneminde iki tane cemevi yapılması konusunda, Alevilerin yoğun olarak yaşadığı Köln, Hamburg veya Berlin de olmak üzere iki cem evi yapımı konusunda, prensipte mutabık kalmıştık.

Ama sonradan iktidar değişince bu proje gerçekleşemedi.

Yabancı ülkelerde Sünni kardeşlerimize Diyanet İşleri marifetiyle hizmet götürülüyor.

Güzel ama sizin başka yurttaşlarınız da var, Aleviler de var.

Alevi yurttaşı, Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı değil mi?

Evet, yurttaşı.

Bunlara Diyanet İşleri hangi hizmeti götürüyor?

Hiçbir hizmeti.

Böyle farklı muamele olur mu?

Diyanet İşleri Başkanlığı’nı yeniden yapılandıracaksın, bunlara da hizmet götürebilecek biçime sokacaksın, bunun için de Aleviler kendi dedeleri, babaları marifetiyle bu hizmeti götürmelerini sağlayacaksın.

Ama Diyanet İşleri’nin şapkası altında, yahut da bunlara müstakilen kendi inançlarının bir temel hak olarak nasıl diliyorlarsa o şekilde yerine getirmeleri için, CEM Vakfı gibi kuruluşlara, eğer diyorsanız ki, CEM Vakfı’nı fazla gözetmek gibi algılanabilir bu.

Evet, o zaman Alevi İslam Din Hizmetleri Başkanlığı, diye bir kuruluş var, o kuruluşa gerekli desteği verirsiniz.

Türkiye’nin bir kuruluşu olarak Avrupa’daki cemevlerinin yapılması, güzel cemevlerinin yapılması, hizmetlerin orada görülmesi için gerekleri dedelerin orada istihdam edilmesi gerekir.

Çocuklarımıza yeterince ders kitaplarının devlet tarafından sağlanarak Alevi İslam’ın anlayışını yansıtan, din bilgilerinin verilmesini ve bu konudaki öğretmenlerin kadrolarını oraya transit suretiyle ihtiyaçlarının giderilmesi yoluna mutlaka gidilecektir.

Bu olmazsa, Almanya bu ihtiyacı gidermeye kalarsa, o zaman Türkiye için bu sosyal bir ayıp olur.

Bu hukuki bakımdan da bence hükümetin düşünmesi gereken bir konudur.

Sizin vatandaşınıza bir başkası dininizi öğretmeye kalkıyorsa kendisine göre öğretir,

Sizin bildiğiniz biçimde öğretmez ve kendisine göre biçimlendirmeye kalkar, bunlar yanlış işler.

Hükümet bir de olayı stratejik açıdan değerlendirmeli.

 

CEM RADYO, 13 ARALIK 2003