Demiri toz ederler loy
Kan serperler gökyüzüne
Sevgiyi yoz ederler loy
Kül serperler kör gözüne (Bir Halk Türküsü)
Öner Yağcı – Kardelen
Bazı lafebesi ustalarının, tozlar arasında unuttukları kartonların içinden çıktı Kardelen.
Cemal Şener’in kitapları içinden çıktı, uzun yıllar önce Öner Yağcı üstadımızın ona imzalayıp, hediye ettiği hazine sandığının içindeki gizli kalmış en solmaz değerli yakut parçası…
Elimi attım o geldi işti. Olur, mu olur. Bir bilinmezlikte ilk adımı atarsın; bir boşluğa mı gelir ayağın, yumuşak bir çimen öbeğine mi, bir tılsımlı taşa mı, bilemezsin. İnsan denen muammayı çözemezsin.
Bir sevdadır yaşam, bir aşk halidir. Dünkü hafif serinliğin getirdiği dinginlikte ilerlettim okumayı, İmam Ali resimlerinin olduğu Şahkulu Dergâhı’nda, yanıma aldım kitabı, sonrasında bir yağmur altında bir emektar insanın cenazesinden sonra uyku tutmayınca bu gece yarısı okuyup bitirdim bana zifiri karanlıklar içinden bir fener olan Kardelen’i.
Her bir satırı sevgiyle örülmüş, her bir satırı yumuşatılmış yumruklarla sarsılmış, her bir sayfasında bir sonrakinin aydınlığı örgütleyen umut beklentisi, her paragrafında bir öz, bir aşk, bir samimiyet, bir destan satırı olan benzersiz bir öykü kitabı Kardelen.
Fısıltılar, gizlenen sevdalar, örtülü acılar, ateşi çalmak isteyenlerin cesaretine karşın faşizmin kitap yırtan karanlık elleri…
Hep birlikte bir sevda türküsü söylemek gibidir bir sohbet meclisinde olmak, dostlarla güven içinde muhabbet eylemek…
Kar yağar, duman bürür gökyüzünü, bir derin sancı sarar, en ince yerlerinden yakalar insanları korku tünellerinde…
Öner Yağcı abimizin Kardelen Kitabı kırk yıldır var olduğu gibi kırk yıl sonra da okunacak ve tüm gençlere önerilecek en şiirsel metinlerdendir.
Yalansız, riyasız, en namuslu ve emeğin kutsallaştırdığı derin duygularla insan olabilmenin romanı vardır karşınızda.
Bir mazlum, bir saf, bir içli çocuğun gözüyle Türkiye aydının yaşadığı acılarla dolu çileli dehlizlerinin, yaralı geçmişinin en yalın, en gerçekçi resmi durur karşınızda.
İnsanı örselemeden, yormadan, usandırmadan en derin, en duygu yoğunluğuyla yazılmış satırlarla binlerce aileye yaşatılan zorbalığın, işkencenin, ağır hakaretlerin, zulümlerin bir özetidir bu satırlardan dökülenler.
Okuyan, soran, sorgulayan, yeryüzünün tüm varlığını bir yaşam varlığı görüp tüm canlıları, var olan şeyi seven, anlamaya çalışan, yaşadığı dünyayı sorgulayanların başına gelenlerin korku devriyesi, karartılan hayatların bir mazlumun gözleriyle bir belgesel film şeridi gibi akışı vardır bu kitabın sayfalarında.
Ninniler vardır, ilk mektup okumalar, en sevdiğinin, babasının mektubunu koynunda saklamalar, çocukların en büyük mutlulukları olan oyunlardan mahrum edilmeler, gizlenmeler, saklanmalar, hüzünler, gözyaşları, ölümler saklıdır bu incecik kitapta.
İnsan olmanın, insan kalmanın, insan duyarlılığının doruklarındaki bu kitabın yüz binlerce basılıp tüm Türkiye’nin illerine, beldelerine, köylerine kadar dağıtılması gerekir. Gerekir ki, bir ülkede karanlık rejimler insanların kaderlerini değiştirmemek için kırk yıl geçse de nasıl bir mücadele içindeler hala anlaşılsın...
Kırk yıl geçse de anaları, babaları çocuklarından ayıran zalim kafalar halen nasıl iş başında kalabiliyorlar, bunlar anlaşılsın.
Çocukların bir bardak süt içemedikleri bir ülkeyi aslında yurt yapanların nedense hep bölücü, yıkıcı denilen, kitapları yakılan solcular olduğu gerçeği anlatılsın, yayılsın, dillendirilsin rüzgârların estiği tüm dağ başlarına kadar.
Kardelenler hiçbir zaman kurumayacak, kurutulsalar da onlar her daim bir güneşli günde dirilecek, karanlıkların, zorbalıkların, kadınları, çocukları, insanları ezen sistemlere karşı umut kaynakları olmaya devam edecekler.
“Buraya kurumuş bir kardelen çiçeği yapıştırıyorum. Renginin solukluğu önemli değil. Canlanır yeniden. Önemli olan, bakmasını bilmek ona. Sevmek!” (Sayfa: 93)
Muhabbet ehline sevgi, saygı, özlemle…
Ayhan Aydın
6 Kasım 2025
Kardelen, Öner Yağcı, Gümüş Basımevi, İstanbul, 1987 (1986 Akademi Kitabevi Roman Başarı Ödülü), Cem Yayınevi Türk Sanatçıları