ALİ KOÇ DEDE ANILDI…

Ayhan Aydın

Alevi Bektaşi düşünce sisteminin Rumeli’deki (Balkanlar) öncü pirlerinden aynı zamanda bir alp eren kimliğine sahip, seyyid olduğuna inanılan ve bir ocak kurucusu olarak kabul edilen Ali Koç Dede (Baba), soyundan gelenlerce, yolunu sürdürenlerce Tekirdağ Ergene İlçesi Sağlık Mahallesi’nde bu yıl ikincisi yapılan bir etkinlikle anıldı.

Ali Koç Dede (Baba); Bulgaristan’da ve oradan Türkiye’ye göçenlerle birlikte on binlerce talibi ve yoluna bağlı canın bulunduğu, 1396 yılında Niğbolu Savaşı’nda şehit olduğuna inanılan; soyunun da halen türbesinin bulunduğu Bulgaristan Niğbolu’dan (Nikopol)  (Kuzeydoğu Bulgaristan, Tuna boyunda bir tepede) uzak bir yerde  (orta Bulgaristan) Kotel Yablonovo (Alvanlar) Köyü’nde olduğunu bildiğimiz Alevi Bektaşi dünyasında çok önemli bir şahsiyettir.

Ali Koç Dede de diğer büyük Rumeli erenleri gibi tarihi kişiliği itibariyle gönüllerde silinmez yer etmiş, adına cemler yapılan, kendine ait bir süreğin (yol-erkân (uygulanan inanç motifleri) yapısının) bulunduğu, Anadolu Alevi Ocak sistemini belki de Balkanlar’da en canlı şekilde yaşatan bir sistemin karizmatik önderidir. Onun soyundan gelenler ise yine aynı yol ve erkânı bugün Bulgaristan’da Kotel ilçesindeki, belki de köy olarak dünyadaki en büyük Alevi köyü olan, Alvanlar (Yablonovo) ile onun çevresindeki Veletler, Küçükler ve oradan Türkiye’ye göçüp farklı yerlerde yaşayan veya doğrudan onun erkânını sürdüren farklı coğrafyalardaki  insanlarca yaşatılmaktadır.

İşte Ali Koç Dede inanç ve kültür yapısını Türkiye’de yaşatan canlardan bir önemli bölümünün yaşadığı eskiden Tekirdağ, Çorlu’nun bir mahallesi iken şimdi yeni kurulan Ergene İlçesi’ne bağlı olan Sağlık Mahallesi’nde yaşatan, aynı zamanda burada bir cemevi de yapan, yola bağlı ve yolu sürenlerce 25 Nisan 2015’de, ikincisi yapılan bir etkinlikle anıldı.

Alikoç Dedeliler Kültür Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği’nin düzenlediği ve bu yıl ikincisi yapılan Etkinlik, Cemevi ve derneğin de bulunduğu Sağlık Mahallesi’nde cemevinin bahçesinde yapıldı.

Etkinliğin sunuculuğu çok başaralı bir şekilde Halk Ozanı ve Sanatçı Hasan Öztürk tarafından gerçekleştirildi.

Açılış Saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunması ile başladı. Halk Ozanı Hüseyin Çırakman’ın “Bugün Bize Hoş geldiniz Erenler” isimli şiiri saz eşliğinde toplu olarak söylendi. Hasan Öztürk hem sunuculuk yaparak hem sazının tellerinden söylediği nefeslerle etkinliğin akıcı geçmesini sağladı.

Açılışta dernek başkanı Kevser Koçeerdin Gençalp ilk konuşmayı yaptı.

Sonrasında; Ali Koç Dede Soyundan Hüseyin Marangoz Dede, Ali Koç Soyundan Hasan Özyiğit Dede, aynı süreğin yol önderlerinden Bektaş Yavuz Baba, Ergene Kaymakamı Fatih Kızıltoprak, Cem Vakfı adına Muharrem Topaloğlu Baba, Metiner Orhan Dede, Cem Vakfı Çorlu Şube Başkanı Muzaffer Birdal da birer konuşma yaptılar. Etkinlikler boyunca nefesler söylendi, semahlar dönüldü.

Etkinliğe İzmir’den katılan İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Öğretim Üyesi aynı zamanda benzer organizasyonlarda önemli görevler alarak konuyu çok başarılı bir şekilde ortaya koyan ve yaptığı alan araştırmalarıyla tanınan, Doç. Dr. Mehmet Ersal ise Ali Koç Dede (Baba), Onun eserleri, soyundan gelenler veya yolunu sürdürenlerin kültür-inanç dünyaları, yayıldıkları coğrafya ile çok ayrıntılı ve detaylı bilgilendirici bir konuşma yaptı. Etkinlikte söz alan ve Alevi Bektaşi düşünce sistemine, özellikle ozanların dünyasına, günümüzde yaşamış önemli ozanların yaşamları ve eserleri üzerine birçok kitap yazan Araştırmacı Yazar Süleyman Zaman ise Alevi Bektaşi inanç ve kültürünün özünü oluşturan insan kavramına felsefi boyutta yaklaşarak bu sistemin değerlerinin içeriği hakkında etkili bir konuşma yaptı. Yine etkinlikte söz alan Araştırmacı Yazar Ayhan Aydın ise; daha çok güncel konular üzerinden sürdüğü konuşmasında; Anadolu ve Balkanlar’da insan sevgisi temelli bir inanç ve kültür sistemi kuran Alevi Bektaşi evreninin, tüm dünya insanlığını kucakladığını, en azından bir zamanlar ülkenin büyük kısmına hâkim olan bu düşüncesi sisteminin bile buralarda hoşgörüyü var ettiğini, bu topraklarda bir soykırım yaşanmadığını, gelecek kuşaklara böyle (sözde) soykırım yapmış bir milletin evladı olma utancıyla yaşatmaya kimsenin hakkı olmadığını, Ali Koç Baba gibi karizmatik önderliğe sahip Alevi Bektaşi öncülerinin temel hedeflerinin kâmil insan yaratmak, hoşgörü, barış düşüncesini yaşmaktan başka bir şey olmadığını söyledi.

Etkinliğe aynı zamanda Eskişehir Seyitgazi, Aslanbeyli Köyü merkezli ve tüm Anadolu ve Balkan coğrafyasında en büyük etkiye sahip; tüm yol ve erkânlarıyla büyük bir kültür hazinesi olarak yaşamaya devam eden Sultan Süceattin Veli Ocağı (Dergâhı)’nın Post Dedesi Mehmet Demirtaş ve kardeşi Hadi Demirtaş’ta katıldılar.

Etkinlikle; Bektaş Yavuz Baba, Veli Topaloğlu, Mehmet Tirkyaki, Zakir İbrahim Malkoç, Mehmet Açık Dede, Engin Yeniçay, Bayram Eken gibi inanç önderi ve zakirler, CEM Vakfı Çorlu Şubesi Semah Gurubu tarafından nefesler okundu, semahlar dönüldü. Etkinlik tüm zakir ve katılımcıların “Arzu Ederdiniz Bir Yol Görmeye”, “Geçti Dost Kervanı”, “Bugün Bize Pir Geldi”. Nefeslerini söylemesiyle nihayet buldu.

Katılımcılara Ali Koç Baba lokması sunuldu. Etkinliğe birçok yöreden bu arada Bulgaristan’dan gelen canlar da katıldılar.

Aynı akşam cemevinde Hasan Özyiğit Dede, Bektaş Yavuz Babaların yürüttükleri bir “Ali Koç Dede” (Baba) Muhabbet (Cemi) yapıldı. Cemde Metiner Orhan Dede de yer aldı. Mehmet Ersal cemi kayıt altına aldı. Ayhan Aydın ve Mehmet Ersal aynı zamanda cemi fotoğrafla belgelediler.

Bir güzel buluşmayla etkinlik sevgi, saygı, muhabbet temalarıyla son bulmuş oldu… Ne mutlu Alevi Bektaşi erkânlarını, geleneklerini, değerlerini, erdemlerini yaşatanlara… Ne mutlu bu yolun öncü pirlerini, baba, dede, er ve erenlerini ananlara…